Knjiga o Crkvi Svete Trojice u BNS-u

Izvor: Radio Pančevo, 30.9.2015.

Povodom 250 godina od osnivanja Banatskog Novog Sela, objavljena je publikacija „Srpska Crkva Svete Trojice u Banatskom Novom Selu” autora Siniše Kojića.

Za širu čitalačku publiku, značajni su podaci da su ikonostas i zidno slikarstvo uradili poznati slikari Stevan Todorović, Dušan i Stevan Aleksić, a da je temelj osveštao pančevački prota Vasa Živković.

Publikacija obuhvata podatke o Crkvi Svete Trojice, od izgradnje 1877. godine do danas, i kroz poglavlja upoznaje čitaoce s istorijskim okvirom, neoklasicističkim arhitektonskim stilom hrama, slikarstvom, kao i podacima o novoseoskom Srpskom crkvenom pevačkom društvu i doprinosom petnaestorice sveštenika koji su službovali u ovoj crkvi. Projekat za ovaj hram uradio je arhitekta iz Pančeva Sava Dimitrijević, uz odobrenje Eparhije, rekao je autor publikacije Siniša Kojić.

– Crkva je izgrađena 1877. godine, nakon razdvajanja Srba i Rumuna u Karlovačkoj mitropoliji, koji su do tada koristili zajedničku crkvu, građenu od 1805. do 1808. godine. Srbi odlučuju da podignu sopstveni hram i zanimljivo je da je za samo godinu dana izgrađena i stavljena pod krov Crkva Svete Trojice. Ikonostas je zidao čuveni majstor Karl Vagner iz Arada, a oslikao ga je takođe čuveni srpski slikar Stevan Todorović 1895. godine. Pored 29 ikona, Todorović je oslikao i Bogorodičin i vladičanski tron – izjavio je Siniša Kojić.

Zidno slikarstvo je uradio Dušan Aleksić, 1892. godine, a njegov sin Stevan, koji je autor zidnog slikarstva u Preobraženskoj crkvi u Pančevu, oslikao je fresku Stefan Dečanski, na zapadnom zidu crkve.

– Interesantan podatak je da je Stevan Aleksić bio angažovan od 1906. do 1911. godine, na oslikavanju zidnog slikarstva u Preobraženskoj crkvi u Pančevu, pa se pretpostavlja da su ga Novoseljani, zadovoljni kvalitetom rada u Pančevu, angažovali da uradi fresku Stefana Dečanskog u svojoj crkvi – dodao je Kojić.

U Banatskom Novom Selu delovalo je Srpsko crkveno pevačko društvo od 1866. kao trećeosnovano u Banatu, a ugašeno je 1983. godine.

– Srpsko crkveno pevačko društvo je osnovano nakon društava u Pančevu i Zrenjaninu, a pre nego u Kikindi, Vršcu, Kovinu... Apsurdno je da je u vreme pokretanja Srpskog crkvenog pevačkog društva u selu živelo 1.280 Srba, a kada je prestalo da postoji, Srba je bilo 5.600 – precizirao je Kojić.

Publikacija obuhvata i podatke o životu parohije, bogoslužbenim knjigama, sveštenicima i crkvenjacima. Nakon promocije knjige u okviru obeležavanja 250 godina od osnivanja sela, slede promocije u naseljenim mestima i Pančevu. Izdavači su Udruženje „Novi Zeldoš” i Dom kulture Banatsko Novo Selo.